Một trong những lý do Ngân hàng Nhà nước khi quyết định không phá giá tiền đồng là lo ngại sẽ gây thêm gánh nặng trả nợ nước ngoài, đặc biệt là khi VND yếu đi so với USD. Không riêng Ngân hàng Nhà nước, đại diện Bộ Kế hoạch & Đầu tư cũng cho biết, áp lực vay nợ của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng nếu tăng tỷ giá. Cụ thể, nếu tỷ giá tăng 1% thì nợ nước ngoài thêm 10.000 tỷ đồng.
 |
HSBC một lần nữa đưa ra khuyến nghị Ngân hàng Nhà nước nên giảm giá đồng nội tệ thông qua hạ lãi suất hoặc giảm giá chính VND. Ảnh: NM. |
Tuy nhiên, trong báo cáo kinh tế vĩ mô tháng 5 vừa phát đi, HSBC lại chỉ ra những quan điểm ngược lại khi cho rằng, nợ nước ngoài không phải là lo ngại chính của Việt Nam.
Theo nhóm tác giả của HSBC, các khoản nợ bên ngoài của Việt Nam đã tăng gần mức 70 tỷ USD vào cuối năm 2013 nhưng hầu hết đều là vay ưu đãi và gần một nửa hưởng mức lãi suất thấp hơn 1%, có thể được gia hạn. Ngay cả khi tiền đồng yếu hơn sẽ tạo ra một gánh nặng lớn lên chi phí lãi vay bằng VND thì số tiền phải thanh toán theo HSBC vẫn còn khá nhỏ. “Ví dụ trong năm 2013, Việt Nam chỉ trả 0,5 tỷ USD chi phí lãi cho các khoản vay nước ngoài của Chính phủ. Trong khi đó, chi phí lãi vay trong nước lại lên tới 2,3 tỷ USD”, báo cáo của ngân hàng này phân tích.
Ngược lại, HSBC tin rằng VND yếu hơn sẽ giúp Việt Nam tăng trưởng, làm nhẹ bớt một số gánh nặng nợ trong nước vốn đang tăng cả ở cả khu vực công lẫn tư. Chính phủ dự báo mức thâm hụt ngân sách sẽ là 226.000 tỷ đồng. Theo đó, Bộ Tài chính đã điều chỉnh các nhu cầu tài chính đạt mức 250.000 tỷ trong năm 2015. “Nếu như nền kinh tế tăng trưởng GDP danh nghĩa 14% thì sẽ dẫn đến thâm hụt ngân sách ở mức 5,6%. Nếu chúng ta giả định tăng trưởng GDP danh nghĩa 10%, thâm hụt ngân sách sẽ ở mức 5,8% GDP. Gánh nặng nợ công trong nước chính vì vậy, sẽ tăng nhanh hơn và gần hơn mức giới hạn 65% của Chính phủ”, các tác giả cho biết.
Tuy nhiên, theo HSBC, không có cơ hội để thúc đẩy tăng trưởng GDP danh nghĩa nhanh hơn. Thay vào đó, Ngân hàng Nhà nước phải giảm giá đồng nội tệ và (hoặc) cắt giảm lãi suất để hỗ trợ xuất khẩu Việt Nam cạnh tranh hơn, cũng như không khuyến khích tăng trưởng nhập khẩu. “Điều này sẽ giúp Việt Nam ngăn chặn thâm hụt kép – vừa tài chính lẫn thương mại – trong khi vẫn thúc đẩy năng lực cạnh tranh tăng cùng lúc”, nhóm phân tích của HSBC đưa ra đề xuất.
Theo đánh giá của ngân hàng này, Việt Nam đang xuất đi đắt hơn, nhưng phần lớn xuất khẩu tăng trưởng ấn tượng là từ khu vực FDI, cụ thể là hàng điện tử. Ngược lại, xuất khẩu các mặt hàng thô giảm do giá hàng hóa giảm và nhu cầu trì trệ. Thậm chí các ngành sản xuất nội địa truyền thống như dệt may và giày dép cũng chậm lại do tính cạnh tranh từ giá cả ngày càng giảm đi khi tỷ giá tăng trên cả cơ sở thực tế lẫn danh nghĩa.
Những số liệu của HSBC còn cho thấy đồng VND tăng giá không chỉ so với đồng Euro và yên Nhật mà còn cả các đồng tiền của đối thủ cạnh tranh chính. Tỷ lệ đóng góp cho tăng trưởng xuất khẩu từ EU, Nhật Bản và 4 nền kinh tế ASEAN giảm. “Điều này cho thấy đồng VND mạnh hơn đang ảnh hưởng tới lợi nhuận của các nhà xuất khẩu”, HSBC nhìn nhận.
Ngược lại, nhập khẩu đang rẻ hơn kèm theo điều đáng ngại là sự gia tăng nhập khẩu của các công ty trong nước khi xuất khẩu của họ đang giảm tính từ đầu năm đến nay.
Để cải thiện mức độ cạnh tranh về giá nhằm thúc đẩy xuất khẩu và giảm cầu nhập khẩu, giải pháp trong ngắn hạn, theo HSBC, là giảm giá đồng nội tệ thông qua việc hạ lãi suất và (hoặc) giảm giá chính tiền đồng. Lạm phát vẫn thấp là một trong những cơ sở để đưa ra động thái điều hành này trong tương lai theo HSBC. “Thậm chí với dự báo của chúng tôi về áp lực gia tăng trong những tháng tới, lạm phát sẽ chỉ chạm mức thấp 3% vào cuối năm”, ngân hàng này nhận định.
Thanh Thanh Lan
Bài viết liên quan
