UBS Group ước tính chi tiêu của Trung Quốc cho đường sắt năm nay có thể vượt đỉnh năm 2010 và duy trì tại 850 tỷ NDT (133,6 tỷ USD) mỗi năm trong giai đoạn 2016 – 2020. Ủy ban Cải tổ và Phát triển quốc gia Trung Quốc (NDRC) tuần này đã quyết định xây 3 đường ray tại tây nam Trung Quốc, tỉnh Giang Tô và Hồ Bắc với tổng đầu tư 109,3 tỷ NDT.
“Đây là một phần chiến lược nâng cấp cơ sở hạ tầng. Chính phủ sẽ tăng cường chính sách hỗ trợ và làm bất kỳ điều gì để ngăn tăng trưởng giảm sâu”, Wang Tao – kinh tế trưởng khu vực Trung Quốc tại UBS Hong Kong nhận xét trên Bloomberg.
Với ông Lý Khắc Cường, chi tiêu cho đường sắt là hành động “một mũi tên trúng hai đích”, vừa cứu vãn được nền kinh tế trong ngắn hạn, vừa đẩy mạnh hiệu suất trong dài hạn, thông báo của Chính phủ Trung Quốc tháng trước cho biết.
 |
Một tàu cao tốc của Trung Quốc tại ga Wuqing ở Thiên Tân. Ảnh: Bloomberg. |
Dù cơn bùng nổ đường sắt từ năm 2008 làm dấy lên lo ngại một số dự án hoạt động dưới công suất, như Nhật Bản hồi thập niên 90, Trung Quốc cũng đang đạt một số kết quả khả quan. Tuyến đường sắt cao tốc dài 1.318 km nối Bắc Kinh và Thượng Hải năm ngoái đã có lợi nhuận, sau 3 năm hoạt động.
Tuyến này đã giảm thời gian đi lại giữa hai thành phố quan trọng nhất nước từ hơn 12 tiếng xuống còn gần 5 tiếng. Chi phí cho một ghế hạng hai là 555 NDT (87 USD), rẻ hơn so với đi máy bay.
Trong khi đó, tuyến đường sắt 724km từ Boston đến Washington (Mỹ) mất gần 7 tiếng, với giá 300 USD một chiều.
Một tuyến đường nối Bắc Kinh và Thiên Tân cũng hút khách đến nỗi Trung Quốc dự định xây thêm đường ray thứ 2. NDRC tháng này cũng chấp thuận kế hoạch xây đường ray dài 818 km nối Bắc Kinh – Trùng Khánh để giảm thời gian di chuyển từ 18 xuống 8 giờ.
“Trung Quốc cần nhiều đường ray hơn nữa, và Chính phủ đang cố gắng đẩy nhanh các kế hoạch chi tiêu để bình ổn tăng trưởng”, Robin Xu – nhà kinh tế học tại UBS nhận xét.
Trung Quốc đang có lợi thế rõ rệt so với các nước phát triển, do các nước này không còn đạt hiệu quả cao từ chi tiêu cho cơ sở hạ tầng nữa, Mark Williams – kinh tế trưởng khu vực châu Á tại Capital Economics nhận xét. Vì vậy, đầu tư của Trung Quốc có thể mang lại nhiều lợi ích hơn so với Nhật Bản hồi thập niên 90.
Tuy nhiên, đầu tư cho đường sắt cũng có nghĩa khối nợ sẽ lại tăng lên. Tập đoàn Đường sắt Trung Quốc (CRG) có lẽ sắp trở thành hãng phát hành trái phiếu nội địa lớn nhất nước năm thứ 4 liên tiếp.
Thủ tướng Lý đã thúc giục ngành đường sắt mở cửa hơn với nhà đầu tư tư nhân. Ông cho biết đường sắt không thể chỉ dựa vào vốn nhà nước, dù CRG tháng trước đã công bố chi tiết quy định giúp nhà đầu tư tư nhân dễ dàng đổ vốn vào đây.
Ngoài đẩy mạnh trong nước, Chính phủ Trung Quốc còn tích cực quảng cáo hệ thống đường sắt cao tốc ra nước ngoài, coi đây như một dạng xuất khẩu. Giới chức nước này đang đẩy mạnh các dự án tại Thái Lan, Ấn Độ và châu Phi. CRG đã đồng ý xây đường sắt cao tốc nối liền Las Vegas và Los Angeles. Đây là dự án đầu tiên do Trung Quốc thực hiện tại Mỹ. Họ cũng đã giành được hợp đồng xây đường sắt dài 770km tại Nga.
CRRC – công ty sản xuất tàu hỏa lớn nhất Trung Quốc dự báo doanh thu quốc tế tăng gấp đôi, lên 15 tỷ USD trong 5 năm tới, theo Phó chủ tịch Yu Weiping. Tháng này, ông đã tham gia lễ động thổ một nhà máy của công ty gần Boston (Mỹ) – nơi họ sẽ lắp ráp tàu điện ngầm cho hệ thống giao thông thành phố này.
Trung Quốc bắt đầu đổ tiền mạnh tay cho đường sắt từ cuối những năm 2000, khi Thủ tướng thời đó – ông Ôn Gia Bảo quyết định chi tiêu công khổng lồ để đưa kinh tế Trung Quốc vượt qua khủng hoảng tài chính. Đầu tư tại nước này đã tăng gần 80% năm 2009 và đạt kỷ lục 842 tỷ NDT năm 2010.
Dù vậy, cơn sốt này đã nguội dần sau đó, vì các cáo buộc tham nhũng và vụ tai nạn chết người năm 2011, khiến cựu Bộ trưởng Đường sắt – Liu Zhijun lĩnh án tử hình vì nhận hối lộ và lạm dụng quyền lực.
Năm ngoái, Chính phủ Trung Quốc đã 2 lần tăng chi cho đường sắt, lên tổng cộng 800 tỷ NDT, khi kinh tế nước này tăng trưởng chậm nhất 25 năm. “Trung Quốc cần đường sắt để bình ổn tăng trưởng, và lót đường cho sự phát triển dài hạn trong tương lai”, Zhao Xijun – Giáo sư tài chính tại Renmin University of China nhận xét.
Hà Thu
Bài viết liên quan
