Nợ xấu là khoản rủi ro trong tín dụng ngân hàng thương mại phải gánh chịu trong quá trình cho vay. Ở Việt Nam, nợ xấu xuất hiện trong bối cảnh nền kinh tế chịu sự ảnh hưởng nặng nề của cuộc khủng hoảng tài chính tiền tệ thế giới; tăng trưởng nóng, chỉ tập trung vào chiều rộng, số lượng mà không chú trọng chiều sâu, chất lượng. Việc đầu tư ngoài ngành, đầu tư dàn trải đã ảnh hưởng tới khả năng thanh khoản của các doanh nghiệp kéo theo sự giảm mạnh của tổng cầu, sự suy yếu của doanh nghiệp diễn ra từ những năm trước đây.
Từ năm 2012, Ngân hàng Nhà nước đã từng bước “bắt bệnh”, “thăm khám” nợ xấu bằng những “bài thuốc đắng”. Đó là việc đưa ra: Thông tư 02 về phân loại nợ và trích lập dự phòng rủi ro với mục tiêu nhận diện rõ mức độ nợ xấu; Thông tư 09 với những quy định và tiêu chuẩn khắt khe hơn để phân loại nợ là một trong những nguyên nhân chính yếu khiến nợ xấu các ngân hàng đồng loạt tăng, dù chỉ sau một tháng có hiệu lực. Các ngân hàng buộc phải gọi đúng tên nợ xấu cho các khoản tiền gửi quá hạn tại ngân hàng khác, các khoản đầu tư trái phiếu doanh nghiệp mà không “đáo hạn” nổi…
 |
Nợ xấu của ngân hàng sau sáp nhập cũng là một vấn đề mà HDBank đã xử lý tốt. |
Ngân hàng Nhà nước đã có nhiều biện pháp quyết liệt để chỉ đạo xử lý nợ xấu như quy định các ngân hàng thương mại chỉ được chia cổ tức khi đã trích lập đầy đủ các khoản dự phòng rủi ro. Tiếp tục đẩy nhanh tốc độ xử lý nợ xấu cho nền kinh tế, VAMC- định chế chịu sự quản lý Nhà nước, thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước đã ra đời như một công cụ tối ưu cho việc xử lý nợ xấu mà không sử dụng nguồn tiền từ ngân sách. Đến cuối tháng 8/2014, VAMC đã mua được 3.281 khoản nợ, với tổng dư nợ gốc hơn 56 nghìn tỷ đồng nợ xấu, giá mua hơn 46 nghìn tỷ đồng; thu hồi được 1.462 tỷ đồng nợ xấu.
Tính đến cuối tháng 7/2014, tổng nợ xấu toàn hệ thống là 162,2 nghìn tỷ đồng, chiếm 4,11% tổng dư nợ. Tính từ đầu năm, tháng 7/2014 có tốc độ tăng nợ xấu thấp, cho thấy chất lượng tín dụng đang có chiều hướng cải thiện.
Thực tế, kinh nghiệm xử lý nợ xấu của nhiều quốc gia là khác nhau, có nhiều nước phải sử dụng nguồn ngân sách. Cách xử lý nợ xấu ở Việt Nam không có tiền lệ khi VAMC đã có nhóm giải pháp sáng tạo: xử lý nợ không dùng tiền ngân sách. Theo đó, nợ xấu được chuyển về VAMC đã làm sạch bảng cân đối tài sản của các ngân hàng, làm tăng uy tín của các ngân hàng trên thị trường trong và ngoài nước, tăng khả năng cung tín dụng với lãi suất thấp. Ngoài ra, VAMC trong một số trường hợp có thể mua nợ xấu của ngân hàng theo giá trị thị trường, giúp tạo ra “tiền tươi thóc thật” cho các ngân hàng bán nợ.
Tuy vậy, để đẩy nhanh tiến độ xử lý nợ xấu, chỉ VAMC thì chưa thể đạt kết quả như kỳ vọng. Các chuyên gia kinh tế cho rằng, VAMC cần có sự phối hợp đồng bộ với nhiều bộ, ngành, địa phương và cơ quan chức năng. Bởi sau khi mua nợ xấu, VAMC sẽ phải xử lý các khoản nợ đã mua này, trong đó có việc hoàn tất các thủ tục pháp lý để xử lý tài sản đảm bảo góp phần xử lý nợ xấu, đồng thời ngăn chặn nợ xấu phát sinh. Ngoài ra, thị trường cần được khơi thông mạnh mẽ hơn, hỗ trợ giải phóng hàng tồn kho, luân chuyển dòng tiền.
Với sự quyết liệt của Ngân hàng Nhà nước, những động thái chủ động, tích cực của các ngân hàng thương mại, “sức khỏe” của hệ thống ngân hàng đã có những dấu hiệu lạc quan hơn. Vai trò dẫn dắt và định hướng thị trường của Ngân hàng Nhà nước đã phát huy tác dụng tích cực.
Hệ thống tín dụng sau một thời gian dài mang trong mình những tồn tại, khó khăn, nay đã hoạt động an toàn, tránh được nguy cơ đổ vỡ hệ thống. Bản thân các ngân hàng thương mại, sau khi tham gia vào quá trình tái cấu trúc và xử lý nợ xấu- đã “khỏe mạnh” hơn. Điển hình ở HDBank, để tăng quy mô và năng lực trên thị trường, ngân hàng này đã chủ động tiến hành tái cấu trúc thông qua việc tự nguyện nhận sáp nhập DaiABank vào HDBank để tạo ra một ngân hàng HDBank sau sáp nhập có quy mô lớn hơn về vốn tài sản, mạng lưới hoạt động và hiệu quả hơn về năng lực quản trị điều hành. Nợ xấu của ngân hàng sau sáp nhập cũng là một vấn đề mà HDBank đã xử lý tốt. Tại thời điểm sáp nhập, nợ xấu của HDBank khoảng 4,8%. Đến nay, tỷ lệ này là dưới 3%. 8 tháng đầu năm, HDBank đã bán được gần 1.500 tỷ đồng nợ xấu cho VAMC.
Với sự quyết liệt của cả hệ thống, nền kinh tế vĩ mô đã ổn định với những điểm sáng đầy hy vọng. Dòng vốn đã luân chuyển vào nền kinh tế với chất lượng tín dụng cao. Doanh nghiệp và người dân đã được vay vốn với lãi suất thấp dưới 10% một năm.
Hệ thống tín dụng đã được “bắt bệnh” và “chữa bệnh”. Cả nền kinh tế đang hưởng lợi từ sự vào cuộc quyết liệt của ngành ngân hàng. Với điểm mạnh là khả năng thanh khoản dồi dào, một nguồn vốn lớn từ các Ngân hàng Thương mại đang chờ những doanh nghiệp tốt đến gõ cửa. Và nếu các doanh nghiệp đẩy mạnh tái cấu trúc mạnh mẽ hơn nữa, nền kinh tế sẽ có những chuyến biến tích cực hơn.
(Nguồn: HDBank)
Bài viết liên quan
